سریال پایتخت دوباره اتفاق آفرید. اتفاق این نوبه البته آن طور نبود که بشود آماری از میزان تلفات و خسارات آن سیاهه کرد. سریال پایتخت که حالا به فصل پنجم رسیده ظا
«پایتخت»؛ تغییرات ١٨٠ درجه ای و خشونت چیره بر طنز
عبارات مهم : تصویر
سریال پایتخت دوباره اتفاق آفرید. اتفاق این نوبه البته آن طور نبود که بشود آماری از میزان تلفات و خسارات آن سیاهه کرد. سریال پایتخت که حالا به فصل پنجم رسیده ظاهرا در این فصل قرار است در هر نوبه، به خاص این قسمت های آخر که به گفته خود دست اندرکاران فصل نتیجه گیری است به ایرانیان شوک وارد کند. قسمت ١٧ این سریال که شنبه شب پخش شد، بعضی از مردم را شوکه کرد. میزان خشونت در این قسمت به حدی بود که از همان ساعات ابتدای بعد از آخر نمایش، اینترنت پر شد از تصویر العمل هایی به این موضوع. جالب این که تصویر العمل به خشونت موجود در این بخش به اهالی این سریال هم رسید. هومن حاج عبدالهی هم در پیج اینستاگرام خود تصویری با نسرین نصرتی (فهیمه) انتشار داده است و نوشت: «خدا عاقبتمون رو مثل این تصویر ختم به خیر کنه. امشب با این که خودم در این کار بازی کردم ولی داشتم سکته می کردم!»
نزول یک سریال
پایتخت در این فصل به عقیده بعضی صحنه هایی شوک دهنده به نمایش گذاشته هست. در قسمت های ابتدایی زمانی که هنوز سفر به ترکیه شروع نشده بود، در وسط مجلس «ختنه سوران» و خوش حالی و حرکات ریتمیک، ناگاه حضار «فریاد فوت بر آمریکا» سر دادند. حتی بعضی از سیاسیون هم بر این اعتقاد بودند که شعار دادن خوب است ولی شأن نزولش به مکانی که در آن شعار داده می شود هم ربط دارد. همین گروه اعتقاد بودند اگر پای موسسه اوج در میان نبود از این قسمت به عنوان تمسخر یاد می شد. اینها بخشی از رخدادهایی است که از نظر مردم یا بعضی از کارشناسان عجیب هست. صحنه هایی که به عقیده بعضی فقط خنده محض دارد و عملا نمی شود آن را به عنوان طنز در نظر گرفت. در این میان پیش از این یک بار دکتر حامد محمدی کنگرانی (روانپزشک) که سینما و تلویزیون را خیلی جدی دنبال می کند، به «شهروند» گفته بود که طنز تصویر العمل و استراتژی بالغانه است و آن جا که زبان واقعیت به تلخی می گراید از این شیوه استفاده می شود؛ او حالا هم راجع به این عنوان گفته است: سریال سازی در کشور عزیزمان ایران کار بسیار مشکل هست. از این منظر میزان زحمتی که دست اندرکاران تولید سریال پایتخت کشیده اند و تا به این مرحله رسیده اند، قابل تقدیر هست. پایتخت بعد از سال ها حالا به فصل پنجم رسیده و بخش زیادی از مخاطبان تلویزیون از همان ابتدا تا این مرحله آن را پیگیری کرده اند. من نیز مثل بسیاری از مردم این سریال را دیده ام ولی باید تأکید کرد که این سریال از منظر کیفی کم کردن کرده هست؛ فقط در یک نمونه نقش اجتماعی زنان در این سریال بسیار کم کردن یافته و خانمی که طی فصل های متفاوت به عنوان خانمی اجتماعی و فعال ظاهر شده است و حتی عضو شورای شهر می شود، به زنی افسرده تبدیل شده است هست. این بخش هم که متعلق به داعش است عملا مسیر سریال را عوض کردن داده هست. مردم طی چند فصل با این سریال همگام بوده اند و ناگاه به جای سریالی که از آن خنده طلب می کنند. به هر حال نمی شود پشت داعش پنهان شد و همه چیز را قربانی آن کرد.
تغییرات ١٨٠ درجه‌ای و خشونت چیره بر طنز , «پایتخت»
دکتر محسن احمدی، روانشناس هم در گفت وگو با «شهروند» بر این عنوان تأکید داشت که هنگامی که به طور طبیعی شما انتظاری از یک عنوان دارید و انتظارتان ١٨٠ درجه عوض کردن می کند، دچار شوک می شوید. طبیعی است شما هنگامی که با اعضای خانواده از کوچک و بزرگ دور هم جمع می شوید و انتظار فضای مفرحی را دارید و ناگاه خنده هایتان به بهت یا گریه تبدیل می شود، دچار شوک عصبی می شوید. البته این شوک در همه یکسان نیست و بسته به شاخصه های معنوی و روانی و جسمی افراد تفاوت دارد ولی وجودش را کسی نمی تواند انکار کند.
تغییر از طنز به اکشن خشن
نمایش ارزش های اجتماعی مانند آنچه راجع به مدافعان حرم گفته شده است حتما باید وجود داشته باشد؛ بعید است کسی با مفهوم «ارزش» و تبلیغ جهت آن مسئله داشته باشد ولی شیوه بیان این ارزش ها بسیار حساس است تا به وازدگی مخاطب تبدل نشود. موسسه اوج در سریال پایتخت موضوعاتی را طرح کرده که به نظر بسیار عجولانه بوده است یکی از این نمونه ها عوض کردن ژانری است که در سریال پایتخت رخ داده هست؛ ناگاه از قسمتی به بعد، سریال از طنز به اکشن آن هم اکشن خشن تبدیل شده است هست. به هر روی باید پذیرفت نمایش سفاکی های داعش در سریال پایتخت یا هر سریال دیگری می توانست تبعاتی چنین به بار نیاورد. این یک اتفاق عادی می توانست باشد؛ به شرطی که سریال از همان ابتدای کار وعده آن را یا حداقل هشدارش را به تماشاگرش داده بود. مثل اتفاقی که این روزها در سینما شاهدیم. همین روزها همزمان با پایتخت در سینماهای کشور فیلم به وقت شام هم روی پرده است که در قیاس با پایتخت صحنه های به مراتب خشن تری دارد؛ ولی کسی جهت این خشونت معترض آن فیلم نمی شود و فوق فوقش لزوم رده بندی سنی تماشاگران را برایش یادآوری می کنند که در به وقت شام تأکید شده است فیلم جهت مخاطب بالای ١٢ سال ساخته شده است است ولی پایتخت یک سریال خانوادگی با مایه های کمیک است که به ناگهان با نمایش تکان دهنده ترین تصویرهای بسیاری از تماشاگرانش را شوکه کرده هست. این سریال که تماشاگرش را پنج سال و اندی عادت داده است پایتخت را به عنوان یک سریال کمدی بشناسد، ناگهان عوض کردن ژانر می دهد و عادت های تماشاگران را به بازی می گیرد. مسئله صحنه های داعشی سریال در این توصیه است و نه جای دیگر. در این که بی هشدار و بی مقدمه تماشاگری را که بعد از تمام خستگی های یک روز کاری به منزل آمده تا استراحتی کند و همزمان هم با تماشای ماجراهای نقی و ارسطو اوقاتی شیرین بگذراند، به ناگاه با داعش مواجه می کند. با اسارت زن ها و فرزند ها، با نگاه ناپاک سفاک ترین هیولاهای قرن اخیر.
برداشت آزاد
حضور داعش و جلوه خشن این گروه ضدمردمی در قسمت های نهایی داعش با این که موجب جلب توجه مردم به این عنوان شد، می تواند نمره ای مثبت جهت سریال محسوب شود؛ ولی این توصیه را نباید نادیده گرفت که پایتخت به عنوان یک سریال خانوادگی با مایه های کمیک یک طیف مشخص از هواداران و مخاطبانش را عادت به تماشای رخدادهای ملایم و بامزه داده هست. موضوعی که روانپزشک و روانشناس هم بر آن تأکید دارند. تماشاگرانی که پنج سال است پای ماجراهای تقی و خانواده اش می نشینند و با آنها می خندند و می گریند. از این روست که نمی توان شدت و اندازه شوکی را که حضور داعش در این قسمت از پایتخت به تماشاگران وارد آورد، تصور کرد. شوکی که باعث شد فردای آن روز بخش عظیمی از اینترنت پر شود از گفته ها و کامنت های مردمی که از داعش می گفتند.
حالا پرسش این است فارغ از این که صحنه های هراس آور داعش در سریال پایتخت آیا دستاوردی درخور داشته یا نه؛ ولی این توصیه که در مهمترین ساعات اوج برنامه های تلویزیونی، در مهمترین سریال روی آنتن که تمام گروه های سنی بی هیچ انتخابی پای آن می نشینند، خشن ترین صحنه های ممکن بی هیچ هشداری به نمایش درمی آید، موضوعی است که مورد اعتراض خیلی ها قرار گرفته هست. بسیاری از کارشناسان با یادآوری این که آیا این یک اتفاق عادی است که دختران و پسران نوجوان این مرزوبوم هیولاهایی را تماشا کنند که به دختربچه ١٢ساله هم رحم نمی کند و او را یک حوری از بین انبوه حوری های بهشتی می نامد که قاعدتا به پاداش جهادش باید در خدمت هیولا باشد، این پرسش را مطرح کرده اند که آیا این تساهل فقط در مورد سوریه و داعش اتفاق می افتد یا این که دیگر سریال ها هم از موهبت پخش بی سانسور مواردی این چنینی بهره مند خواهند شد؟
سریال پایتخت دوباره اتفاق آفرید. اتفاق این نوبه البته آن طور نبود که بشود آماری از میزان تلفات و خسارات آن سیاهه کرد. سریال پایتخت که حالا به فصل پنجم رسیده ظا
پاسخ های عوامل سریال
درست از زمانی که این صحنه ها از تلویزیون پخش شد، بعضی این عنوان را طرح کردند که باید راجع به پخش این صحنه ها که در ساعات اوج تماشای تلویزیون به نمایش درآمدند، هشدار ممنوعیت سنی داده می شد ولی با طرح این سوال، هیچ کدام از عوامل تولید پایتخت حاضر به پاسخگویی نشدند. الهام غفوری تهیه کننده این سریال با ذکر این که «در مورد موارد مضمونی کار نویسنده و کارگردان باید پاسخ دهند» خبرنگار «شهروند» را به سیروس مقدم حواله داد. مقدم هم که ظاهرا دلخوری هایی از بابت نقدهای روزهای اخیر «شهروند» دارد، پاسخی به خبرنگار ما نمی دهد. محسن تنابنده بعد از صحبت های معمول و احوالپرسی با خبرنگار «شهروند» از او می خواهد تا ١٠دقیقه دیگر تماس بگیرد، ولی بعد از ١٠دقیقه تلفن او خاموش است و تا ساعت ها روشن نمی شود.
خشایار الوند نویسنده سریال پایتخت ولی در این زمینه می گوید: من تمام حرف هایم را راجع به این سریال در گفت وگویی که با خود شما داشتم، گفته ام. فراموش نباید کرد که گفتم این داستان قرار نبود به صورت سریال ساخته شود. الوند با اشاره به این که «من و محسن تنابنده یک طرحی داشتیم و می خواستیم با همان فضا و شخصیت های سریال پایتخت یک فیلم سینمایی بسازیم» به این توصیه می پردازد که «به همین علت هم فضاها و اتفاقاتی در این طرح دستمایه کار قرار گرفته بودند که قرار بود بزرگتر از تلویزیون باشند»…
موضوعاتی که الوند می گوید، قرار بوده بزرگتر و فراتر از مسائلی باشند که در سریال ها و فیلم های تلویزیونی بارها و بارها به آنها پرداخته شده است هست؛ یکی ارزش همین حضور و جلوه پررنگ و خشونت بار داعش در سریال هست. حضوری که یک شبه باعث شد تا عنوان داعش در صدر بحث های ایرانیان در اینستاگرام، تلگرام، شبکۀ اجتماعی فیس بوک و … و فضاهای مجازی قرار گیرد.
مخلص کلام این که تلویزیون به عنوان یک رسانه عمومی و قابل دسترس جهت همه باید بیش از اینها، متوجه اثرات منفی خود بر مخاطبان باشد. مخاطبانی که با سنین متفاوت پای تلویزیون می نشینند و ممکن است عوض کردن ژانر از طنز به خشونت آن هم بدون اطلاع شوک های عصبی به آنها وارد کند.
تغییرات ١٨٠ درجه‌ای و خشونت چیره بر طنز , «پایتخت»
واژه های کلیدی: تصویر | خشونت | سریال | نمایش | سریالی | تصویری | تلویزیون | تلویزیون | فیلم های تلویزیونی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
